เมื่อเราโตไปเป็นคนที่ตัวเองเคยเกลียด

เราสงสารคนที่โตมากับค่านิยมแบบเก่ามากๆ เลยนะ โดยเฉพาะคนที่เคย “มีไฟ” แต่ต้องปรับตัวให้เข้ากับระบบแย่ๆ เพื่อความอยู่รอดปลอดภัย จนรู้ตัวอีกทีก็กลายเป็นส่วนหนึ่งของระบบแย่ๆ ที่ตัวเองเคยเกลียด

อย่างวิธีคิดเรื่อง “ผู้ใหญ่-ผู้น้อย” คนที่โตมากับแนวคิด “ผู้น้อยอย่าหักหน้าผู้ใหญ่ เดี๋ยวเสียผู้ใหญ่ เขาจะไม่เอ็นดูเรา” หรือ “เจ้าหน้าที่คนนี่ช่วยเรา เราต้องให้ค่าน้ำร้อนน้ำชาเขาหน่อย เพื่อเป็นสินน้ำใจ” “เด็กดีคือเด็กในโอวาท ไม่เถียงผู้ใหญ่” “ทำตามผู้ใหญ่ไปก่อน ไม่ต้องถาม ไม่ต้องสงสัย ผู้ใหญ่เค้าสอนด้วยกุศโลบาย” “เดินตามหลังผู้ใหญ่หมาไม่กัด” แล้วเค้าก็ประสบความสำเร็จในชีวิต เป็นที่รัก ได้รับการยอมรับ มีชีวิตที่โอเค แล้วพอมาวันนี้ เค้าพบว่าค่านิยมที่เขาถูกหล่อหลอมมากลายเป็นของคร่ำครึ ล้าหลัง แถมยังส่งปัญหาให้คนรุ่นหลังลำบากอีก

เขากลายเป็นคนที่ส่งเสริมการทุจริต ส่งเสริมความล้าหลังคลั่งชาติ ส่งเสริมอำนาจนิยมที่ฉุดรั้งความเจริญของประเทศ ทั้งๆ ที่ตอนที่เขาเป็นคนอายุ 20 ต้นๆ เขาเคยตั้งคำถามต่อค่านิยมเหล่านั้น กลับได้รับคำตำหนิและคำสอนจากรุ่นพี่และคนรอบตัวว่า “ทำตัวกระด้างกระเดื่องแล้วจะทำงานกับคนอื่นยังไง” “เข้าเมืองตาหลิ่ว ต้องหลิ่วตาตาม” “ทำผู้ใหญ่ไม่ปลื้มจะก้าวหน้าได้อย่างไร” “ต้องรู้จักเข้าหาผู้ใหญ่นะรู้มั้ย เอาใจท่านมากๆ” “เงินเล็กๆ น้อยๆ เป็นค่าสินน้ำใจ ผู้ใหญ่เค้าให้มาก็รับๆ ไว้เถอะ จะได้ไม่เสียผู้ใหญ่ด้วย”

เราเข้าใจว่าพ.ศ.นี้เป็นยุคแห่งการเปลี่ยนผ่านอะไรหลายๆ อย่าง นั่นทำให้ค่านิยมเก่า อยู่ในภาวะกลืนไม่เข้า คายไม่ออก คือจะบอกว่าค่านิยมเก่าเขาใช้ไม่ได้เลยมันก็ไม่ใช่ แต่ถามว่ามันสอดคล้องกับปัจจุบันมั้ย มันก็ไม่เข้าเสียส่วนใหญ่ แต่ก็ยังพอเข้าได้กับคนบางกลุ่ม มันก็เลยอิหลักอิเหลื่อกันแบบนี้

ไม่แปลกที่ผู้ใหญ่วัย Boomer หลายคนออกอาการอกอีแป้นจะแตก กับการแสดงออกทางความคิดของเด็กรุ่นใหม่ บางคนกล่าวโทษว่าเด็กรุ่นใหม่ต้องมีผู้ใหญ่ชังชาติชี้นำ นั่นเป็นเพราะพวกเขามองโลกใบนี้ด้วยประสบการณ์ของตัวเองเพียงมุมเดียว มุมที่ถูกปลูกฝังมาว่า “เดินตามผู้ใหญ่หมาไม่กัด”

มันน่าเศร้ามากๆ นะ และพวกผู้ใหญ่เหล่านั้นคงรับความจริงไม่ได้ว่า “เดินตามหลังผู้ใหญ่ หมาไม่กัดหรอก แต่โดนผู้ใหญ่แว้งกัดแทงข้างหลังแบบเงียบๆ และกดให้เราต้องเดินตามผู้ใหญ่เรื่อยไป คิดเองไม่ได้”

สงสารนะ แต่ไม่เคยเห็นด้วย และเราไม่มีวันโตไปเป็นคนจำพวกนั้น